STANOWISKO NOBLE SECURITIES S.A. W ZWIĄZKU Z KOMUNIKATEM RZECZNIKA FINANSOWEGO W PRZEDMIOCIE ZŁOŻENIA POZWU GRUPOWEGO
Konkluzja
W dniu 2 lutego 2024 r. na stronie internetowej Rzecznika Finansowego został opublikowany komunikat o złożeniu przez Rzecznika Finansowego w imieniu byłych posiadaczy obligacji Getin Noble Bank S.A. pozwu grupowego przeciwko Noble Securities S.A.
Podkreślamy, że na ten moment nie otrzymaliśmy pozwu grupowego ani żadnego przedsądowego wezwania, które zapowiadałoby zamiar złożenia przez Rzecznika Finansowego takiego pozwu. Możemy więc odnieść się tylko do treści komunikatu, a więc uzasadnienia decyzji Rzecznika Finansowego i zarzutów w niej zawartych, i wobec tego wyjaśniamy, co następuje:
Noble Securities S.A. to dom maklerski z długoletnim doświadczeniem na rynku kapitałowym, działający w sposób profesjonalny, od lat przywiązujący dużą wagę do tego, aby nasi Klienci mieli stworzone optymalne warunki do podejmowania decyzji inwestycyjnych w sposób świadomy.
- Noble Securities S.A. pośredniczyła w dystrybucji obligacji na okaziciela wyemitowanych przez Getin Noble Bank S.A. obecnie w upadłości.
- Wszystkie czynności podejmowane przez Noble Securities S.A. jako firmę inwestycyjną i jej agenta w toku sprzedaży umorzonych obligacji były zgodne z prawem.
- Zdajemy sobie sprawę z trudnej sytuacji, w jakiej znaleźli się posiadacze umorzonych na mocy decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego obligacji Getin Noble Banku S.A., niemniej Noble Securities S.A. nie jest podmiotem, który za tę sytuację odpowiada. Noble Securities S.A. w żaden sposób nie uczestniczyła w wydaniu tej decyzji ani w doborze obligacji podlegających umorzeniu, czy też bazy Klientów, których to dotknęło.
- Decyzja z 29 września 2022 r. o przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku S.A. i umorzeniu obligacji podporządkowanych Getin Noble Banku S.A. jest autonomiczną decyzją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, ma charakter przymusowy i jako taka nie była konsultowana z Noble Securities S.A., i Noble Securities S.A. nie miała na nią także żadnego wpływu.
- Przed wydaniem przedmiotowej decyzji obligacje Getin Noble Banku S.A. były obsługiwane przez emitenta terminowo, a w szczególności Obligatariusze regularnie otrzymywali świadczenia przewidziane w warunkach emisji obligacji.
W tym kontekście stanowczo nie zgadzamy się z zarzutami i twierdzeniami przywołanymi w komunikacie Rzecznika Finansowego. W zasadzie zgodne z faktami jest tylko to, że Noble Securities S.A. była podmiotem oferującym obligacje, a Getin Noble Bank S.A. był agentem Noble Securities S.A. - firmy inwestycyjnej.
Argumentacja przywołana przez Rzecznika Finansowego opiera się na subiektywnych i jednostronnych twierdzeniach osób dotkniętych umorzeniem obligacji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny i jest rażąco krzywdząca dla Noble Securities S.A., co jest o tyle zaskakujące, że Noble Securities S.A. współpracowała z Rzecznikiem Finansowym, udzielając wyczerpujących wyjaśnień i udostępniając wszystkie żądane przez Rzecznika Finansowego dokumenty.
Wbrew twierdzeniom i zarzutom Rzecznika Finansowego, sprzedaż obligacji Getin Noble Banku S.A., zarówno ta prowadzona bezpośrednio przez Noble Securities S.A., jak i ta prowadzona za pośrednictwem Getin Noble Banku S.A. jako Agenta (w placówkach bankowych), przebiegała zgodnie z przepisami prawa dotyczącymi rynku kapitałowego oraz ochrony konsumentów. Fakt ten został podkreślony m.in. przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego w piśmie z dnia 5 stycznia 2023 r. skierowanym do Zastępcy Dyrektora Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich 1.
Rozwinięcie
- Wyjaśniamy, że Noble Securities S.A., jako firma inwestycyjna, pośredniczyła w dystrybucji obligacji na okaziciela wyemitowanych przez Getin Noble Bank S.A., obecnie w upadłości, serii PP5 i PP6 świadcząc usługę maklerską oferowania instrumentów finansowych wyłącznie na rzecz Getin Noble Bank S.A. Już w tym miejscu podkreślenia wymaga, iż w stanie prawnym obowiązującym przed dniem 21 kwietnia 2018 r. przyjmowanie zapisów na instrumenty finansowe (w tym obligacje) nie stanowiło świadczenia usługi maklerskiej na rzecz inwestorów składających zapisy. Tym samym w powyższym okresie nasz dom maklerski nie świadczył na rzecz inwestorów, nabywających m.in. obligacje Getin Noble Banku S.A. w ofercie pierwotnej, usługi maklerskiej, a co za tym idzie miał znacznie bardziej zawężone obowiązki w stosunku do takich osób. Mimo tego w ramach procesu oferowania różnych obligacji, w tym obligacji Getin Noble Banku S.A., Noble Securities S.A. wdrożyła dodatkowe, niewymagane prawem, procesy mające na celu podniesienie świadomości Inwestorów, a także zwrócenie ich uwagi na fakt występowania ryzyka inwestycyjnego przy nabywaniu takich instrumentów finansowych (np. ocena odpowiedniości instrumentu finansowego w postaci obligacji - badanie ankietą MiFID, informowanie o wyniku tej oceny, udostępnianie Inwestorom dodatkowego dokumentu informującego o charakterze obligacji i ryzkach związanych z inwestowaniem w obligacje). Dostając te dokumenty do zapoznania się, Inwestor uzyskiwał możliwość pogłębienia swojej wiedzy o inwestycji oraz zastanowienia się nad tym, czy jest zdecydowany zainwestować swoje środki w obligacje.
- Umorzone obligacje Getin Noble Banku S.A. były sprzedawane w ramach tzw. oferty publicznej w latach 2015-2017, każdorazowo na podstawie prospektów emisyjnych zatwierdzonych przez Komisję Nadzoru Finansowego. W ramach takiej oferty publicznej w zasadzie każdy mógł złożyć zapis na oferowany instrument finansowy pod warunkiem, że dysponował środkami pieniężnymi pozwalającymi na opłacenie zapisu. Stąd osoba zainteresowana zapisem na obligacje oferowane w ramach oferty publicznej nie musiała spełniać żadnych dodatkowych kryteriów związanych z jej wykształceniem, wiekiem, wiedzą o inwestowaniu, wysokością dochodów, doświadczeniem inwestycyjnym, itd. Przepisy prawa nie przewidywały żadnych tego rodzaju kryteriów i obostrzeń ograniczających krąg osób, do których skierowana jest oferta publiczna obligacji – i którym można taką ofertę przedstawić, a w szczególności nie zawierały ograniczeń co do nabywania obligacji, w tym podporządkowanych, przez klientów detalicznych.
- Sprzedaż obligacji Getin Noble Banku S.A. była tak zorganizowana i przeprowadzona, aby zagwarantować każdej osobie składającej zapis możliwość zapoznania się z ryzykami związanymi z nabyciem obligacji. Inwestorzy byli informowani o charakterze nabywanego instrumentu finansowego, a także byli informowani o ryzykach związanych z obligacjami. Potwierdza to dokumentacja przedkontraktowa związana z transakcją nabycia obligacji, jak również fakt, że przed wydaniem decyzji przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny o umorzeniu obligacji Getin Noble Banku S.A. do Noble Securities S.A. jako podmiotu oferującego obligacje wpłynęła niewielka (właściwie pomijalna) liczba uwag i reklamacji, w większości dotyczących obsługi potransakcyjnej, np. braku otrzymania potwierdzenia nabycia obligacji. Jak już wyżej wskazano – w interesie osób zainteresowanych zapisem na obligacje Noble Securities S.A. przygotował dodatkowy dokument, niewymagany przepisami prawa, który w sposób syntetyczny ujmował ryzyka związane z inwestowaniem w obligacje. Na sporządzonym w przystępnej formie arkuszu zebrane zostały wszystkie podstawowe informacje o ryzkach związanych z nabyciem obligacji. Każdy nabywca obligacji, jeśli tylko chciał, mógł w łatwy sposób zapoznać się z informacją o możliwych ryzykach takiej inwestycji. Informacje o ryzyku pojawiały się wielokrotnie w różnych dokumentach, w tym w oświadczeniach, które otrzymywali do zapoznania się i podpisywali Obligatariusze, choćby na formularzu zapisu na obligacje.
- Ponadto, Noble Securities S.A. z własnej inicjatywy wprowadziła także ochronę osób o potencjalnie mniejszym poziomie akceptacji ryzyka z uwagi na ich wiek (tj. osoby w wieku senioralnym). Osoby takie, bez względu, czy były obsługiwane przez Noble Securities S.A., czy przez jej Agenta, były dodatkowo informowanie o ryzkach związanych z nabyciem obligacji.
- Jednym z rodzajów ryzyka inwestycyjnego związanym z nabyciem obligacji było ryzyko ich umorzenia na skutek wszczęcia przymusowej restrukturyzacji emitenta. Noble Securities S.A. wyjaśnia, że instytucja przymusowej restrukturyzacji została wprowadzona do polskiego porządku prawnego w 2016 r., a więc już w trakcie emisji obligacji Getin Noble Banku S.A. Ryzyko związane z przepisami o przymusowej restrukturyzacji było wskazywane w dokumentacji ofertowej – stosownie do postępu prac legislacyjnych.
- Wbrew twierdzeniom Rzecznika Finansowego nabywcy obligacji byli informowani o podporządkowaniu obligacji. Taki charakter obligacji wynikał wprost z dokumentów związanych z ich nabyciem, w tym m.in. z formularza zapisu oraz z treści każdego prospektu emisyjnego.
- Pragniemy podkreślić, że sprzedaż obligacji Getin Noble Banku S.A. była prowadzona w ten sposób, że Inwestor zawsze miał czas na zapoznanie się z dokumentami związanymi z transakcją, które były sporządzone w sposób przejrzysty i jasny, a sprzedaży obligacji dokonywali przeszkoleni pracownicy, posiadający umocowanie do działania w tym zakresie i co istotne – dysponujący czasem dla swoich Klientów. To od Klienta zależało ile czasu potrzebuje on na zapoznanie się z dokumentami i podjęcie decyzji inwestycyjnej. Jedynym ograniczeniem był zakreślony w dokumentacji ofertowej przez emitenta czas obowiązywania oferty danej serii obligacji. Oferty danej serii obligacji Getin Noble Banku S.A. były realizowane periodycznie i trwały zazwyczaj ok. 2 tygodni. Przy czym Inwestorzy mogli opłacić składane w trakcie trwania oferty zapisy aż do ostatniego dnia danej oferty. Zarówno cena obligacji, jak i stopa redukcji, były niezależne od dnia złożenia zapisu lub dokonania wpłaty.
- Dalej – pomimo braku takiego prawnego obowiązku w świetle przepisów obowiązujących w latach 2015-2017 – w ramach sprzedaży obligacji Getin Noble Bank S.A. była sprawdzana tzw. odpowiedniość (adekwatność) obligacji dla Inwestora. Wdrożona przez Noble Securities S.A. procedura przyjęcia zapisu nie ograniczała się bowiem do samego poinformowania Inwestora o obowiązku zapoznania się właściwym prospektem emisyjnym i podpisania formularza zapisu – choć tak mogłaby wyglądać w świetle ówcześnie obowiązujących przepisów prawa.
- Zarzuty Rzecznika Finansowego związane ze sposobem przeprowadzania tzw. ankiet MiFID opierają się na braku świadomości Rzecznika, że standardem obsługi Klienta rynku finansowego jest to, że jego obsługa odbywa się przy użyciu systemów informatycznych i komputerów pracowników obsługujących Klienta. Taki sposób zakłada, że pracownik uzupełniania dokumenty elektronicznie w oparciu o wywiad i informacje otrzymywane na bieżąco od Klienta. Klientowi udostępniany jest dokument zawierający podane przez niego informacje celem zweryfikowania przez Klienta zgodności danych zawartych w wydrukowanym dokumencie – przed jego podpisaniem. Analogiczne rozwiązania stosowane są nie tylko w domach maklerskich, bankach i innych instytucjach finansowych, ale również w wielu urzędach, czy też innych organizacjach wymagających złożenia oświadczeń (np. szpitale, szkoły, etc.).
- Trudno nam ocenić, na czym Rzecznik Finansowy opiera swoje twierdzenie jakoby w tzw. ankietach MiFID znajdowały się: nieprawidłowości, odpowiedzi niezgodne z prawdą. Niezaprzeczalnym faktem jest, że ww. ankieta stanowi oświadczenie Inwestora w zakresie jego wiedzy i doświadczenia. W ankietach MiFID każdy z Inwestorów składał oświadczenia, że dane podawane na potrzeby jej wypełnienia są rzetelne i zgodne z prawdą. Noble Securities S.A. nie miała więc żadnych podstaw, aby kwestionować prawdziwość odpowiedzi udzielonych w tych ankietach, tym bardziej, że stosowała je wyłącznie z własnej inicjatywy (ówczesne przepisy prawa tego nie wymagały). Jaki sens miałoby fałszowanie ankiet MiFID, w sytuacji, gdy przepisy prawa nie wymagały wypełnienia tego typu dokumentu przy przyjmowaniu zapisów na obligacje? Jednocześnie, jeżeli Rzecznik Finansowy twierdzi dzisiaj, że informacje zawarte w ankiecie MiFID są nieprawidłowe, niezgodne z prawdą, oznaczałoby to tylko tyle, że Inwestor złożył domowi maklerskiemu fałszywe oświadczenie.
- Dodatkowo, raz jeszcze wskazać należy, że Rzecznik Finansowy niezasadnie wychodzi z założenia, że na Noble Securities S.A. spoczywał obowiązek przeprowadzenia oceny odpowiedniości dla osób zapisujących się na obligacje korporacyjne, mimo że w rzeczywistości taki wymóg nie wynikał z przepisów prawa.
- Obligacje Getin Noble Banku S.A. były oferowane w latach 2015-2017, a zatem dokonując oceny prawidłowości czynności związanych z ich oferowaniem należy uwzględnić stan prawny obowiązujący w tamtym czasie, wyznaczony przez Dyrektywę MIFID I – przed wejściem w życie tzw. Dyrektywy MIFID II, i związanych z jej implementacją zmian w polskim porządku prawnym w zakresie regulacji obowiązujących na rynku kapitałowym. Zmiana przepisów związana z wejściem w życie Dyrektywy MIFID II miała miejsce w 2018 r. (dokładnie Dyrektywa MIFID I została uchylona przez tzw. Dyrektywę MIFID II z dniem 3 stycznia 2018 r.), czyli już po zakończeniu oferowania wszystkich serii obligacji Getin Noble Bank S.A. (przyjmowanie zapisów na ostatnią serię obligacji tj. serię PP6-XI zakończyło się w dniu 4 października 2017 r.). W związku z wejściem w życie Dyrektywy MIFID II zmienione zostały także polskie przepisy.
- Wynikający z przepisów prawa model oferowania instrumentów finansowych obowiązujący w latach 2015-2017 zakładał, że firma inwestycyjna (oferujący) miała obowiązek poinformowania inwestora o miejscu udostępnienia prospektu emisyjnego oraz przyjęcia zapisu. Dom maklerski udostępniał prospekt emisyjny – zgodnie z przepisami prawa i obowiązującą praktyką rynkową – w formie elektronicznej na stronach internetowych emitenta i oferującego oraz na życzenie inwestora w formie papierowej. Pozostałe działania podejmowane przez Noble Securities S.A. (ocena odpowiedniości usług maklerskich i instrumentów finansowych, przekazanie dodatkowego dokumentu zawierającego informacje o obligacjach jako rodzaju instrumentu finansowego, z którym wiąże się ryzyko inwestycyjne) – stanowiły czynności dodatkowe (do których podejmowania dom maklerski nie był zobowiązany przez prawo), wykraczające na korzyść Inwestora ponad standard regulacyjny i praktykę rynkową. Dokumenty te w prosty i przystępny sposób, zwracały każdemu Inwestorowi uwagę na występowanie ryzyka inwestycyjnego.
- W żadnym z dokumentów związanych ze sprzedażą obligacji Getin Noble Banku S.A. ani w procesie sprzedaży nie były one przedstawiane jako: stabilne, bezpieczne, trwałe, jako gwarantowany produkt bankowy oraz jako alternatywa wobec lokaty z lepszym oprocentowaniem. Przy czym trzeba wyjaśnić, że w latach 2015-2017 obligacje były znacznie lepiej oprocentowane niż lokaty bankowe i posiadacze obligacji podporządkowanych Getin Noble Banku S.A. otrzymywali kilkukrotnie wyższe przychody z tytułu odsetek niż w przypadku ulokowania tych środków na lokacie terminowej. Popularność obligacji Getin Noble Banku S.A. m.in. w latach 2015-2017 wynikała z uwarunkowań makroekonomicznych. Od marca 2015 r. (właściwie do końca 2021 r.) stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego utrzymywane były na historycznie najniższym poziomie, co przekładało się na rekordowo niskie oprocentowanie lokat bankowych, czy innych depozytów.
- Czynności weryfikacyjne i wyjaśniające podjęte przez Noble Securities S.A. – po napływie reklamacji Klientów po ogłoszeniu decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z 29 września 2022 r. w przedmiocie m.in. umorzenia obligacji, nie wykazały aby pracownicy Agenta podejmowali czynności które polegały na zachęcaniu, rekomendowaniu i doradzaniu, a tym samym na nakłanianiu klientów do zakupu. Pracownicy Agenta informowali o możliwości nabycia obligacji i to Inwestor podejmował decyzję czy ulokować środki w obligacje.
W tych okolicznościach – zdaniem Noble Securities S.A. – decyzja Rzecznika Finansowego o wytoczeniu powództwa w postępowaniu grupowym na rzecz nabywców obligacji jest całkowicie nieuprawniona i niezasadna. Wobec braku doręczenia pozwu Noble Securities S.A. nie może w szerszym zakresie odnieść się do jego podstaw, w tym podstaw dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym, co do których Rzecznik Finansowy w ogóle się nie wypowiada, a które zdaniem Noble Securities S.A. są daleko wątpliwie.
Ze względu na wszczęte postępowanie i ochronę interesu Noble Securities S.A. wszelkich komentarzy dla mediów w tym zakresie również udzielać będzie kancelaria Kubas Kos Gałkowski – Adwokaci sp. k.